Merve Başpınar
Yayınlanma5 Şubat 2024
Güncelleme21 Eylül 2024

Gümrük rejimi, gümrük bölgesine giren veya çıkan eşyaların tabi olduğu prosedürler ve düzenlemeler bütünüdür. Bu rejimler, eşyaların gümrük vergisi ve diğer mali yükümlülüklere tabi olup olmadığını, gümrük kontrolünde ne kadar süre kalacağını ve hangi işlemlere tabi tutulacağını belirler.

Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Nedir?

Serbest dolaşıma giriş rejimi, gümrük bölgesine giren eşyaların gümrük vergileri ve diğer mali yükümlülükleri ödenerek gümrük bölgesinde serbestçe dolaşmasına izin verilen gümrük rejimidir. Bu rejim, ithalat için en yaygın kullanılan rejimdir.

Serbest Dolaşıma Giriş Rejiminin Özellikleriz Nelerdir?

  • Eşya, gümrük vergileri ve diğer mali yükümlülükleri tam olarak ödenir.
  • Eşya, gümrük kontrolünden geçer.
  • Eşya, gümrük bölgesinde serbestçe dolaşabilir ve satılabilir.
  • Eşya, ihraç edilebilir veya yıkılabilir.

Dahilde İşleme Rejimi (DİR) Nedir?

Dahilde İşleme Rejimi (DİR), ihraç edilecek ürünlerin üretiminde kullanılacak hammaddelerin, ara mamullerin ve ambalaj malzemelerinin gümrük vergisi ve diğer mali yükümlülüklerden muaf olarak ithalatına ve işlenmesine imkan veren bir gümrük rejimidir.

DİR’in Amaçları Nelerdir?

  • İhracat ürünlerinin maliyetlerini düşürmek
  • İhracatı teşvik etmek
  • İhraç ürünlerinin rekabet gücünü artırmak
  • Yerli üretime katkıda bulunmak

DİR’in Avantajları Nelerdir?

  • Gümrük vergisi ve diğer mali yükümlülüklerden muafiyet
  • Üretimde esneklik
  • Hammadde ve ara malul tedarikinde kolaylık
  • İhracatta rekabet gücü

DİR’in Uygulanma Şartları Nedir?

  • İhraç taahhüdü verilmesi
  • Gümrük idaresince belirlenen şartlara uyulması
  • İşleme izin belgesi alınması

DİR Kapsamında Yapılan İşlemler Nedir?

  • İhraç taahhüdü ve işleme izin belgesi için başvuru
  • Gümrük vergisi ve diğer mali yükümlülüklerin muaf tutulması
  • Eşyaların gümrük kontrolünden geçişi
  • İşleme işleminin tamamlanması
  • İhraç işleminin gerçekleştirilmesi

Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB) Nedir?

Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB), Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında ihraç edilecek ürünlerin üretiminde kullanılacak hammaddelerin, ara mamullerin ve ambalaj malzemelerinin gümrük vergisi ve diğer mali yükümlülüklerden muaf olarak ithalatına ve işlenmesine izin veren bir belgedir.

Geçici İthalat Rejimi Nedir?

Geçici İthalat Rejimi, belirli bir süre için gümrük vergisi ve diğer mali yükümlülüklerden muaf olarak eşyaların Türkiye Gümrük Bölgesi’ne sokulmasına ve kullanım amacına uygun şekilde kullanıldıktan sonra tekrar ihraç edilmesine imkan tanıyan bir gümrük rejimidir.

Geçici İthalat Rejiminin Avantajları Nelerdir?

  • Yatırım maliyetlerini düşürme
  • Üretimde esneklik sağlama
  • Hammadde ve ara malul tedarikinde kolaylık
  • Teknolojinin yenilenmesine katkıda bulunma
  • Fuar ve sergilere katılımı teşvik etme olarak sıralanabilmektedir.

Gümrük Antrepo Rejimi Nedir?

Gümrük antrepo rejimi, ithal veya transit edilen eşyaların gümrük vergileri ve diğer mali yükümlülükleri ödenmeden belirli bir süre gümrük kontrolünde depolanmasına izin veren bir gümrük rejimidir. Bu rejim, ithalatçılara ve transit taşıyıcılara eşyalarını gümrük vergileri ve diğer mali yükümlülükleri ödemeden bir süreliğine depolamak ve ihtiyaç duydukça gümrüklemek için esneklik sağlar.

Gümrük Antrepo Rejiminin Avantajları Nelerdir?

  • Maliyet avantajı: Eşyalar gümrüklemeden önce depolanabildiği için gümrük vergileri ve diğer mali yükümlülükler ertelenebilir.
  • Zaman avantajı: Eşyalar ihtiyaç duyulduğunda gümrüklemek için gümrükte beklemeye gerek kalmaz.
  • Esneklik: Eşyalar farklı işlemlere tabi tutulabilir, yeniden paketlenebilir, bölünebilir veya birleştirilebilir.
  • Finansman kolaylığı: Eşyalar antrepoda teminat olarak kullanılabilir.

Gümrük Antrepo Rejimi Kapsamında Depolanabilecek Eşyalar

  • Her türlü ticari eşya
  • Kişisel eşya
  • Transit eşya

Gümrük Antrepo Rejimi İşlemleri Hangileridir?

  • Antrepo beyannamesi düzenleme: Antrepo işleticisi tarafından beyanname düzenlenir.
  • Gümrük kontrolü: Eşyalar gümrük memurları tarafından kontrol edilir.
  • Eşyaların antrepoya yerleştirilmesi: Eşyalar antrepoya yerleştirilir ve antrepo kayıtlarına işlenir.
  • Eşyaların antrepodan çıkışı: Eşyalar ihtiyaç duyulduğunda gümrüklemek veya başka bir gümrük rejimine tabi tutmak için antrepodan çıkarılır.

Gümrük Antrepo Rejimi Süresi Nedir?

  • Antrepo rejimi süresi 3 yıldır.
  • Gerekçeli talepler halinde rejim süresi uzatılabilir.

Gümrük Antrepo Rejimi ile İlgili Dikkat Edilmesi Gerekenler?

  • Eşyaların antrepo süresi içerisinde gümrüklemek veya başka bir gümrük rejimine tabi tutmak gerekir.
  • Eşyaların antrepoda gümrük kontrolünde olduğu için izinsiz olarak antrepodan çıkarılması yasaktır.
  • Antrepoda depolanan eşyalar için antrepo işletmesi tarafından kira ve diğer ücretler talep edilebilir.

İhracat Rejimi Nedir?

İhracat rejimi, serbest dolaşımda bulunan eşyaların ihraç amacıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkışına ilişkin hükümlerin uygulandığı rejimdir. İhracat, ticaret politikası önlemleri ve gümrük vergileri de dahil olmak üzere çıkış işlemlerine ilişkin hükümlerin uygulanması ile gerçekleştirilir.

İhracat Rejimi Kapsamında Yapılan İşlemler Hangileridir?

  • İhracat beyannamesi düzenleme: İhraç edilecek eşya için gümrük beyannamesi düzenlenir.
  • Gümrük kontrolü: Eşyalar gümrük memurları tarafından kontrol edilir.
  • Menşei belgesi düzenleme: Eşyanın menşeini gösteren belge düzenlenir.
  • Gümrük vergisi ve diğer mali yükümlülüklerin ödenmesi: Gerekli durumlarda gümrük vergisi ve diğer mali yükümlülükler ödenir.
  • Eşyaların gümrük bölgesi dışına çıkışı: Eşyalar gümrük bölgesi dışına çıkarılır.

Transit Rejimi Nedir?

Transit rejimi, gümrük vergisi ve diğer mali yükümlülüklerin ödenmeden bir gümrük bölgesinden başka bir gümrük bölgesine eşya taşınmasına imkan veren bir gümrük rejimidir. Bu rejim, ticaret yollarını ve bağlantıları geliştirmeyi, uluslararası ticareti kolaylaştırmayı ve transit geçişlerin verimliliğini artırmayı amaçlamaktadır.

Transit Rejimi Türleri Nedir?

  • Ulusal Transit: Eşyalar Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde bir gümrük idaresinden başka bir gümrük idaresine taşınır.
  • Ortak Transit: Eşyalar, Ortak Transit Sözleşmesi’ne taraf olan ülkeler arasında taşınır.

Transit Rejimi Kapsamında Yapılan İşlemler Nedir?

  • Transit beyannamesi düzenleme: Taşınacak eşya için transit beyannamesi düzenlenir.
  • Gümrük kontrolü: Eşyalar gümrük memurları tarafından kontrol edilir.
  • Güvenlik teminatı: Gerekli durumlarda güvenlik teminatı alınır.
  • Eşyaların gümrük bölgesi dışına çıkışı: Eşyalar gümrük bölgesi dışına çıkarılır ve transit geçiş başlar.
  • Varış gümrük idaresine teslim: Eşyalar varış gümrük idaresine teslim edilir ve gümrük işlemleri tamamlanır.

Transit Rejimi ile İlgili Dikkat Edilmesi Gerekenler?

  • Transit beyannamesi ve diğer belgelerin doğru ve eksiksiz olarak düzenlenmesi gerekir.
  • Eşyaların gümrük kontrolünden geçmesi gerekir.
  • Güvenlik teminatı gerekli durumlarda alınması gerekir.
  • Eşyaların transit geçiş süresi içerisinde varış gümrük idaresine teslim edilmesi gerekir.

Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi Nedir?

Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi (GKAI), ithal edilen eşyaların gümrük vergisi ve diğer mali yükümlülüklerin ödenmeden işlenmesine ve işlenmiş ürünlerin gümrük vergileri üzerinden serbest dolaşıma girmesine imkan veren bir gümrük rejimidir. Bu rejim, üreticilere ithal hammadde ve ara mallar üzerinden gümrük vergisi ödemeden üretim yapma imkanı sağlayarak maliyetlerini düşürmeyi ve rekabet güçlerini artırmayı amaçlamaktadır.

Hariçte İşleme Rejimi Nedir?

Hariçte İşleme Rejimi (HİR), gümrük vergisi ve diğer mali yükümlülüklerden muafiyet suretiyle, ithal edilen eşyaların işlenmek veya tamir edilmek üzere Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya serbest bölgelere geçici olarak ihraç edilmesine ve işlem görmüş ürünlerin tekrar ithal edilmesine imkan veren bir gümrük rejimidir. Bu rejim, üreticilere yurt içinde temin edilemeyen veya yurt dışından daha uygun fiyata temin edilebilen hammadde, ara mal ve tamir malzemesi gibi üretim unsurlarını gümrük vergisi ve diğer mali yükümlülüklerden muafiyet ile kullanarak üretim yapma imkanı sağlayarak maliyetlerini düşürmeyi ve rekabet güçlerini artırmayı amaçlamaktadır.

HİR Rejiminin Avantajları Nedir?

  • Gümrük vergisi ve diğer mali yükümlülüklerden muafiyet
  • Üretimde esneklik
  • Hammadde, ara mal ve tamir malzemesi tedarikinde kolaylık
  • İhracatta rekabet gücü
  • Yatırımların teşvik edilmesi

HİR Rejimi Kapsamında Yapılan İşlemler?

  • HİR izni alma: İşleme faaliyetinin yapılacağı yere göre gümrük idaresine veya Ticaret Bakanlığı’na HİR izni için başvuru yapılır.
  • Gümrük beyannamesi düzenleme: İhraç edilecek eşya için gümrük beyannamesi düzenlenir.
  • Gümrük kontrolü: Eşyalar gümrük memurları tarafından kontrol edilir.
  • Eşyaların geçici ihracı: Eşyalar Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya serbest bölgelere geçici olarak ihraç edilir.
  • İşleme veya tamir işleminin yapılması: Eşyalar işleme veya tamir tesisinde işlenir veya tamir edilir ve işlenmiş ürünler veya tamir edilmiş ürünler elde edilir.
  • İşlenmiş veya tamir edilmiş ürünlerin ithalatı: İşlenmiş veya tamir edilmiş ürünler gümrük idaresine beyan edilerek gümrük vergileri üzerinden ithal edilir.

HİR Rejimi ile İlgili Dikkat Edilmesi Gerekenler?

  • HİR izni gereklidir.
  • Gümrük beyannamesi ve diğer belgelerin doğru ve eksiksiz olarak düzenlenmesi gerekir.
  • Eşyaların gümrük kontrolünden geçmesi gerekir.
  • İşleme veya tamir işleminin HİR izninde belirtilen şartlara uygun olarak yapılması gerekir.
  • İşlenmiş veya tamir edilmiş ürünlerin rejim süresi içerisinde ithal edilmesi gerekir.

Gümrük Beyannamesi Nedir?

Gümrük beyannamesi, ithal veya ihraç edilen eşyaların gümrük idaresine beyan edilmesi için kullanılan bir belgedir. Bu belgede, eşyaların cinsi, miktarı, değeri, gümrük kodu, menşei gibi bilgiler yer alır. Gümrük beyannamesi, gümrük işlemlerinin başlatılması için gereklidir ve gümrük vergisi ve diğer mali yükümlülüklerin hesaplanmasında temel teşkil eder.


Merve Başpınar
Merve Başpınar

Transmetro Gümrük Müşavirliği Kurumsal İletişim Direktörü