Bir ülkeye ithal edilen mallar veya hizmetler üzerinden alınan bir vergi, gümrük vergisidir. İthalat yapan ülkenin ekonomisini korumak, yerli üretimi teşvik etmek ve ithalat maliyetlerini artırmak için gümrük vergileri uygulanır.
4458 sayılı Gümrük Kanunu, Türkiye’deki gümrük vergilerini düzenler. Bu Kanuna göre, gümrük vergileri gümrük tarifesi ile belirlenir. Gümrük tarifesi, ithal edilen malların türü, miktarı ve değerine göre uygulanacak gümrük vergi oranlarını gösterir. Ticaret Bakanlığı, Türkiye’deki gümrük işlemlerinde gümrük vergilerini uygular. Gümrük müşavirleri, ithalatçıların gümrük vergilerini hesaplamasına ve ödemesine yardımcı olmaktadır.
Gümrük Vergisinin Çeşitleri Nelerdir?
Gümrük vergileri, ithal edilen malların türüne ve amaçlarına göre çeşitli kategorilere ayrılabilir. Gümrük vergileri genellikle şunlardır:
- Gümrük Vergisi: Bu vergi, ithal edilen malların CIF değerinin bir yüzdesi olarak uygulanır. Gümrük vergisi oranları, ithal edilen malların türüne ve menşeine bağlıdır.
- İlave Gümrük Vergisi: Bu, gümrük vergisine ek bir vergidir. Belirli sektörlerde veya ülkelerden ithalatta ek gümrük vergisi uygulanabilir.
- Katma Değer Vergisi veya KDV, ithal edilen malların satış değerinin bir yüzdesi olarak uygulanan bir tüketim vergisidir. KDV, ithal edilen malların ithalatçısı tarafından ödenir ve tüketici ithalatın ardından bunu yapar.
- Özel Tüketim Vergisi veya ÖTV, ithal ürünlerin tüketiminden alınan bir vergi türüdür. ÖTV, tütün ürünleri, alkollü içecekler, yakıtlar ve daha fazlasını içerir.
- Tek ve Maktu Vergi: Bu vergi, ithal edilen malların miktarına göre uygulanır. İthal edilen malların tehlikeli veya zararlı olması durumunda hem tek hem de maktu vergi uygulanır.
- Dampinge Karşı Vergi (Telafi Edici Vergi): İthal edilen malların diğer ülkelerden sübvanse edilmiş olarak ithal edildiğinin tespit edilmesi durumunda uygulanan bir vergidir. Yerli üreticilere zarar verir.
- Sübvansiyona Karşı Telafi Edici Vergi: Bu, ithal edilen malların diğer ülkelerden sübvansiyonlu olarak ithal edildiğinin tespit edilmesi durumunda uygulanan bir vergidir. Yerli üreticilere zarar verebilir.
Gümrük Vergisi Hesaplama Yöntemleri ve Oranları
Gümrük vergisi hesaplama yöntemlerinin, gümrük vergisi türüne göre değişmektedir.
Değere dayalı gümrük vergisi hesaplama yöntemi:
Gümrük Vergisi = (CIF Değeri * Gümrük Vergisi Oranı) / 100
Örneğin, telefon için gümrük vergisi hesaplaması için önce telefonların %1 kültür bakanlığının payı sonra ise TRT badrol ücretleri alınır. Tüm rakamlar üzerinden %50 ÖTV hesaplanır ve eklenir. Son rakam üzerinden ise %18 KDV alınmaktadır.
Araçlar için gümrük vergisi ise yurtdışından araba getirtmek istediğimizde aracın motor hacmine göre değişkenlik gösteren ÖTV araç fiyatına eklenmektedir saha sonra toplam bedelin %18 i oranında KDV ödenir.
Her ürüne göre hesaplamalar değişmektedir.
Miktara Dayalı Gümrük Vergisi Hesaplama: İthal edilen malın miktarına göre gümrük vergisi uygulanır.
Gümrük Vergisi = (Miktar * Gümrük Vergisi Oranı)
Örneğin, 100 adet kalem için her bir kaleme 1 TL gümrük vergisi uygulanıyorsa, gümrük vergisi tutarı şu şekilde hesaplanır:
Gümrük Vergisi = (100 * 1 TL) = 100 TL
Tek ve Maktu Vergi Hesaplama: İthal edilen malların miktarına veya ağırlığına göre uygulanan vergiler, tek ve maktu vergi olarak bilinir.
Gümrük Vergisi = Tek ve Maktu Vergi Tutarı
Örneğin, 100 kg demir için 1.000 TL tek ve maktu vergi uygulanıyorsa, gümrük vergisi tutarı şu şekilde hesaplanır:
Gümrük Vergisi = 1.000 TL
Gümrük Vergisi Oranlarına İlişkin
Gümrük vergisi oranları, ithal edilen malların türüne ve menşeine bağlıdır. Gümrük Tarife Cetveli, Türkiye’nin gümrük vergilerini düzenler. Gümrük Tarife Cetveli, ithal edilen malların türüne, miktarına ve değerine göre uygulanacak gümrük vergi oranlarını göstermektedir.
Türkiye’de gümrük vergisi oranları %0’dan %180’e kadar değişmektedir. İthalatı tamamen serbest bırakan bir oran %0’dur. Gümrük vergisinin yüzde 180’i ithalata tamamen yasaktır.Yerli üretimi teşvik etmek için bir ülke, belirli malların gümrük vergi oranlarını artırabilir.
Gümrük Vergisi Ödeme Yöntemleri
Gümrük vergilerini ödemek için kullanılan yöntemler, ithalatçının tercihlerine ve gümrük idaresinin uygulamasına göre değişebilir. Genel olarak, gümrük vergisini ödemek için kullanılan yöntemler şunlardır:
- Nakit: İthalatçılar gümrük vergisini gümrük idaresine nakit olarak ödeyebilirler.
- Banka Havalesi: İthalatçılar, gümrük idaresinin belirlediği banka hesabına gümrük vergilerini ödeyebilirler.
- Kredi Kartı: İthalatçılar, Gümrük İdaresi tarafından belirlenen bir kredi kartı kullanarak gümrük vergisini ödeyebilirler.
- Gümrük Kartı: İthalatçılar, gümrük idaresinden gümrük vergilerini ödemek için bir gümrük kartı alabilirler.
Gümrük vergilerini ödemek için Türkiye’de gümrük idarelerinin belirlediği banka hesaplarına veya vergi dairelerine başvurabilirsiniz. İthalatçılar, gümrük vergilerini ödemek için gerekli belgeleri ve bilgileri gümrük idaresine veya vergi dairesine sunmak zorundadır.
Gümrük Vergisi Ne Zaman ve Nasıl Ödenir?
İthal ürünler gümrük kapılarında vergilendirilir. İthalatçılar, gümrük idaresine gümrük beyannamesi ve gümrük vergisini ödemek zorundadır. Gümrük vergilerini ödemek için Türkiye’de gümrük beyannamesinin tescil tarihinden itibaren yedi iş günü gerekir. Gümrük vergisi bu süre içinde ödenmezse gecikme zammı uygulanır.
Gümrük vergisini ödemek için gerekli belgeler şunlardır:
- Gümrük beyannamesi
- Gümrük Tarifeleri Tablosu
- İthal ürünlerin faturası.
- İthal edilen ürünlerin nereden geldiğini gösteren belgeler.
Gümrük vergisi ödeme belge ayrıntıları aşağıdadır:
- İthal ürünlerin CIF değeri
- Gümrük vergilerinin oranı
- Gümrük vergisi toplam tutarı
İthalatçıların gümrük işlemlerini tamamlaması için gümrük vergisi ödemeleri gerekir. Gümrük vergisi ödemeden ithal ürünler gümrükten çıkarılmaz.
Gümrük Vergisi Nereye Ödenir?
İthal ürünler gümrük kapılarında vergilendirilir. İthalatçılar, gümrük idaresine gümrük beyannamesi ve gümrük vergisini ödemek zorundadır. Gümrük vergilerini ödemek için Türkiye’de gümrük idarelerinin belirlediği banka hesaplarına veya vergi dairelerine başvurabilirsiniz.
Gümrük Vergisi Ödenmezse Ne Olur?
Gümrük vergisi, ithal ürünlerin gümrük kapılarında ödenmesi gereken bir vergi türüdür. Gümrük vergisi ödenmezse;
İthal ürünler gümrükten çıkarılmaz. İthalatçılar, gümrük vergilerini ödemeden ithal ürünleri gümrükten çıkaramaz. Gecikme zammının uygulanması söz konusudur. Gümrük vergisinin ödenmesi, gümrük beyannamesinin tescil tarihinden itibaren yedi iş günü içinde yapılmalıdır. Bu süre içinde gümrük vergisi ödenmezse, gecikme zammı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’da belirtildiği gibi uygulanır. Ceza uygulanmaktadır. Gümrük vergisini ödemeyen kişilere idari para cezası uygulanabilir.
Gümrük Kanunu’nun 233. maddesi, Türkiye’de gümrük vergilerini ödememek için uygulanacak cezaları tanımlar. Bu madde, gümrük vergisinin ödenmemesi durumunda gümrük vergisinin %20’si oranında bir idari para cezası uygulanır.
Gümrük Vergisini Kim Öder?
Gümrük vergisi, ithal ürünlerin gümrük kapılarında ödenmesi gereken bir vergi türüdür. İthalatçı bu vergiyi ödemelidir.
İthalatçılar, gümrük beyannamesi ile birlikte gümrük vergisini de ödemek zorundadır. Gümrük vergisi ödemeden ithal ürünler gümrükten çıkarılmaz. Gümrük vergisi, ithalat politikalarını önemli ölçüde etkiler. Yerli üretimi teşvik etmek için bir ülke, belirli malların gümrük vergi oranlarını artırabilir. Bu durum, ithal ürünlerin fiyatlarını yükselterek yerli ürünlerin rekabet gücünü artırmayı amaçlar.
Gümrük Vergi Kodları Nelerdir, Anlamları Nelerdir?
| Vergi Kodu | Açıklama |
| 10 | Gümrük Vergisi |
| 100 | Ek Tahakkuk |
| 12 | Tek ve Maktu Vergi |
| 16 | GÜMRÜK VERGİSİ-TEMİNAT |
| 19 | Gumruk Vergisi (Nihai Kullanim) |
| 20 | Dampinge Karşı Vergi |
| 21 | Sübvansiyona Karşı Vergi |
| 22 | 6552 s. Kanuna göre Geç Ödeme Zammı |
| 23 | 6552 s. K. Göre TÜFE/ÜFE tutarı |
| 24 | 6552 S. K. Göre Katsayı Tutarı |
| 29 | Çevre katkı payı |
| 32 | Teminatlı antidamping için geçici |
| 33 | Antidamping KDV |
| 34 | Ek mali yükümlülük adet |
| 36 | EK MALİ YÜKÜMLÜLÜK-TEMİNAT |
| 37 | Ek mali yükümlülük ÖTV |
| 38 | Ek mali yükümlülük KDV |
| 39 | Ek mali yükümlülük |
| 40 | Katma Değer Vergisi |
| 44 | Ek Fon |
| 46 | KATMA DEĞER VERGİSİ-TEMİNAT |
| 49 | KDV (Nihai Kullanim) |
| 50 | Özel Tüketim Vergisi liste-II |
| 51 | Özel Tüketim Vergisi liste-III |
| 52 | Özel Tüketim Vergisi liste-IV |
| 56 | ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ-TEMİNAT |
| 58 | İGV Nihai Kullanım |
| 59 | İlave gümrük vergisi |
| 60 | TRT Bandrol Ticari |
| 61 | Telafi Edici Vergi(ihracat) |
| 69 | Toplu Konut Fonu (Nihai Kullanim) |
| 70 | Toplu Konut Fonu |
| 72 | Tütün Fonu |
| 75 | TRT Bandrol |
| 89 | Damga Vergisi |
| 93 | Özel Tüketim Vergisi liste-I |
| 991 | Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu |
Gümrük Vergi Muafiyeti için Ne Yapılmalı?
Gümrük vergi muafiyeti, ithal edilen malların tamamen veya kısmen gümrük vergisinden muaf tutulması anlamına gelir. İthalat politikalarının belirlenmesinde gümrük vergi muafiyeti önemli bir rol oynar. Örneğin, bir ülke, yerli üretimi teşvik etmek için belirli ürünler için gümrük vergi muafiyeti uygulayabilir.
Gümrük vergilerinden muafiyetler aşağıdaki durumlarda uygulanabilir:
- İthal edilen malların türüne göre: Bazı mallar, ithal edilmelerine ilişkin yasalarda yer alan hükümler gereğince gümrük vergisinden muaf tutulabilir. Örneğin, gıda maddeleri, tıbbi malzemeler ve bazı sanayi ürünleri gümrük vergilerinden muaf tutulabilir.
- İthal edilen malların miktarına göre: Bazı mallar belirli bir sınırın altında ise gümrük vergisinden muaf tutulabilirler. Örneğin, bir yolcu tarafından getirilen kişisel kullanıma mahsus eşyalar gümrük vergisinden muaf tutulabilir.
- İthal edilen malların ithalat amacına göre: Bazı mallar belirli bir amaçla ithal edildiğinde, gümrük vergisinden muaf tutulabilir. Örneğin, bilimsel araştırmalar için ithal edilen ürünlerin gümrük vergisinden muaf tutulması mümkündür.
İthalatçılar, gümrük vergi muafiyetinden yararlanmak için aşağıdaki belgeleri gümrük idaresine sunmalıdır: Gümrük beyannamesi ve muafiyet belgesi, gümrük vergi muafiyetinin nedenine göre değişebilir. Örneğin, ithal edilen malların türüne göre gümrük vergi muafiyeti uygulanıyorsa, ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenlenmiş bir belge sunulması gerekir. İthal edilen malların miktarına göre gümrük vergi muafiyetinden yararlanılmak isterse, ithal edilen malların yolcu tarafından taşındığını gösteren bir belge ibraz edilmelidir. İthal edilen malların ithalat amacına göre gümrük vergi muafiyetinden yararlanılması durumunda, bu amaca uygun olarak ilgili bir belge sunulması gerekir.
İthal ürünlerin gümrük idaresine girişi sırasında, gümrük vergi muafiyetinden yararlanma başvurusu yapılır. Gümrük idaresi, başvuruyu inceleyerek gümrük vergi muafiyetini değerlendirir. Gümrük vergi muafiyetinin uygun olduğu durumlarda gümrük vergisi alınmaz. Gümrük vergi muafiyeti ile ilgili daha fazla bilgi için gümrük idareleri veya gümrük müşavirleri ile iletişime geçilmelidir.
İthalatta Gümrük Vergisi Ödeme Zorunluluğu Nedir?
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 181. maddesi, ithalat için gümrük vergisi ödeme gereksinimini açıklar. Bu madde, ithalat vergilerine tabi malların serbest dolaşıma girişi için gümrük beyannamesinin tescil tarihinden itibaren gümrük yükümlülüğü başlar.
İthalatta Gümrük Vergisi İadesi
İthalatta gümrük vergisi iadesi, ithal edilen malların gümrük vergilerinin ödenmemesi veya geri ödenmesi durumudur. Bu, belirli koşullar nedeniyle gerçekleşebilir. İthalatın vergilendirilmesinde gümrük vergisi iadesi kullanılır.
Türkiye’de gümrük vergisi iadesi, Gümrük Kanunu ve ilgili diğer yasalarla düzenlenir. Gümrük vergileri aşağıdaki durumlarda iade edilebilir:
- Gümrük vergi muafiyetinden yararlanma: İthal ürünlerin gümrük vergisinden muaf tutulması durumunda, gümrük vergisinin iade edilmesi talep edilebilir.
- Hatalı veya eksik gümrük vergisi ödeme: Gümrük vergisi hatalı veya eksik ödendiyse, gümrük vergisi iade edilebilir.
- İthal edilen malların ihracatı: İthal edilen mallar bir yıl içinde ithalat tarihinden itibaren ihraç edilirse, gümrük vergisi iadesi talep edilebilir.
- İthal edilen malların iade edilmesi: İthal edilen mallar kusurlu veya sözleşme hükümlerine aykırıysa, gümrük vergisi iade edilmesi talep edilebilir.
İthal ürünlerin gümrük idaresine girişi sırasında veya sonrasında gümrük vergisi iadesi talep edilebilir. Gümrük idaresi, başvuruyu inceledikten sonra gümrük vergisi iadesinin uygun olup olmadığını belirler. Gümrük vergisi iadesi uygun bulunursa, gümrük vergisi tahsil edilmişse ilgili tutar geri ödenir.
Gümrük Vergisi İade Türleri
Gümrük vergisi iadesi aşağıdaki kategorilere girer:
- Tam iade: Gümrük vergisi tamamen ödenir.
- Kısmi iade: Gümrük vergisi kısmen iade edilir.
- Ödemesiz iade: Gümrük vergisi iade edilebilir.
Gümrük vergi muafiyeti veya gümrük vergisinin hatalı veya eksik ödenmesi durumunda tam iade uygulanır. İthal edilen malların ihraç edilmesi veya iade edilmesi durumunda kısmi iade uygulanabilir. Gümrük vergisi iade talebinin gümrük idaresine girişinden itibaren üç yıl içinde yapılması halinde ödemesiz iade uygulanır.
Gümrük Vergisi İadesi İçin İhtiyaç Duyulan Belgeler
Gümrük vergisi iadesi talebinde, aşağıdakileri içeren belgelerin sunulması gerekir:
- Gümrük beyannamesi
- Gümrük vergisi iadesi talebi dilekçesi
- Gümrük vergisi iadesi talebini destekleyen belgeler
Gümrük vergisi iadesini destekleyen belgeler, gümrük vergisi iadesinin nedenine göre değişebilir. Örneğin, gümrük vergi muafiyetinden yararlanmanın bir sonucu olarak gümrük vergisi iadesi talep edildiğinde, gümrük vergi muafiyetine ilişkin bir belge sunulması gerekir. Gümrük vergisinin hatalı veya eksik ödenmesi nedeniyle gümrük vergisi iadesi talebinde bulunuluyorsa, gümrük vergisinin hatalı veya eksik ödendiğini gösteren bir belge sunmak gerekir.
Gümrük Vergisi Ödemelerinde Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Gümrük vergisi, ithal ürünlerin gümrük kapılarında ödenmesi gereken bir vergi türüdür. İthalat işlemlerinin sorunsuz bir şekilde yürütülmesi için bu verginin doğru ve zamanında ödenmesi çok önemlidir.
Gümrük vergilerini öderken dikkat edilmesi gereken bazı şeyler şunlardır:
- Gümrük vergisi oranı: İthal edilen malların türü ve menşei, vergi oranını etkiler. Gümrük vergisi oranlarını öğrenmek için Gümrük Tarife Cetveli kullanılabilir.
- Gümrük vergisi matrahı: İthal edilen malların CIF değerinin bir yüzdesi gümrük vergisi matrahı olarak hesaplanır. CIF değeri, mal bedeli, navlun ve sigortadan oluşur.
- Gümrük vergisi ödeme süresi: İthal edilen malların gümrük idaresine giriş tarihinden itibaren yedi gün içinde gümrük vergisi ödenmelidir.
Gümrük vergileri ödemelerinde dikkat edilmesi gereken hususlara uymak, ithalat işlemlerini kolaylaştırır ve gümrük vergileri ile ilgili olası cezalardan kaçınmanızı sağlar.
