Merve Başpınar
Yayınlanma8 Kasım 2023
Güncelleme7 Temmuz 2024

İthalat ve ihracat, uluslararası ticarette kritik roller oynar. İthalat, çeşitli süreçler ve metodlar içerir. İthalatın ne olduğunu, nasıl yapıldığını ve bu işlemleri kimlerin gerçekleştirebileceğini ele almadan önce, bu konsepti açıkça tanımlamanın ve süreci yönetme yetkisine sahip olanları belirlemenin önemi büyüktür. İlgili tüm detayları ve açıklamaları bu makalede detaylandırıyoruz

İthalat Nedir?

İthalatın tanımı, bir ülkenin dış kaynaklardan, yani diğer ülkelerden mal ve hizmet satın almasını tanımlayan bir kavramdır. Bu süreç, bir ülkenin kendi sınırları içerisinde yeterince üretilemeyen veya hiç üretilmeyen malların ve hizmetlerin dışarıdan temin edilmesini içerir. Bu şekilde, bir ülke ihtiyaç duyduğu ürün ve hizmetleri sağlayarak ekonomik ve sosyal gereksinimlerini karşılar.

İthalat İşlemleri Nasıl Yapılır?

İthal etmek istediğiniz ürünün Türkiye’ye getirilebilmesi için gerekli olan tüm işlemleri kapsar. Bu işlemler, ithal edilecek ürünün belirlenmesinden, gümrük işlemleri tamamlanmasına kadar olan süreci içerir.

İthalat işlemleri, aşağıdaki aşamalardan oluşur:

  • Ürünün belirlenmesi
  • Ürünün GTİP kodunun öğrenilmesi
  • Ürünün fiyatının belirlenmesi
  • Ürünün nakliyesinin düzenlenmesi
  • Ürünün gümrük işlemlerinin yapılması
  • Ürünün teslim alınması

İthalat İşlemlerinde Gümrük İdaresi Ne İşe Yarar?

İthalat işlemlerini, gümrük idaresi yürütür. Gümrük idaresi, ithal edilecek ürünlerin Türkiye’ye girişini kontrol eder ve gerekli işlemleri yapar.

İthalat İşlemlerinin Süresi Ne Kadardır?

İthal edilecek ürünün niteliğine, nakliye süresine ve gümrük işlemlerinin karmaşıklığına göre değişebilir. Genel olarak, ithalat işlemlerinin tamamlanması birkaç gün sürebilir.

İthalat İşlemlerinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?

  • İthalat edilecek ürünün, Türkiye’ye ithalatı yasak veya kısıtlı olup olmadığına dikkat etmelisiniz.
  • İthal edilecek ürünün, gerekli belgelerin tamam olup olmadığına dikkat etmelisiniz.
  • Gümrük işlemlerini zamanında tamamlamalısınız.
  • İthalat işlemlerinde bir gümrük müşavirliği firmasından yardım alabilirsiniz. Gümrük müşavirliği firması, ithalat işlemlerinizin tüm aşamalarında size yardımcı olabilir.

İthalatta Gerekli Belgeler Nelerdir?

İthalat işlemleri sırasında, aşağıdaki belgeler gerekmektedir:

  • Fatura
  • Konşimento
  • Sigorta poliçesi
  • Menşe şahadetnamesi
  • Diğer izinler
  • Gözetim belgesi
  • Analiz raporları
  • CE belgesi

İthalatın Türleri Nelerdir?

İthalat, genellikle malların ve hizmetlerin çeşitliliğine göre sınıflandırılabilir ve farklı türlerde yapılabilir. İthalatın başlıca türleri şunlardır:

Belli Bir Özellik Arz Etmeyen İthalat

Bu ithalat, özel izin veya belge gerektirmez. Vergi numarası olan herhangi bir kişi, belirli özelliklere sahip olmayan ithalatı gerçekleştirebilir.

İzne Bağlı İthalat

Bu tür ithalat, belirli mallar için izin veya belge gerektirir. İthal edilen malın özelliklerine bağlı olarak farklı izin veya belgeler gerekebilir.

Bedelsiz İthalat

Herhangi bir bedel karşılığında yapılmayan ithalat bu kategoriye girer. Bedelsiz ithal, yardım, hibe veya bağış olabilir.

Teşvikli İthalat

Bazı ürünler için gümrük vergisi indirimi veya diğer teşvikler uygulanan ithalat bu kategoriye girer. Yerli üretimi desteklemek veya ithalatın artmasını sağlamak için teşvikli ithalat kullanılabilir.

Akreditifli İthalat

İhracatçı, ithalatçıya malları göndermeden önce bir bankadan bir garanti alır. Akreditif, ihracatçının malları göndermediği veya beyan edildiği gibi olmadığı durumlarda ithalatçıya mal bedelinin ödenmeyeceği garantisini verir.

Libere İthalat Nedir?

Herhangi bir izin veya belgeye ihtiyaç duymadan serbestçe ithal edilebilecek mal ve hizmetleri “liberal ithalat” olarak adlandırılır.

Türkiye’de ithalatı tamamen serbest olan mallar, liberalize mallar olarak bilinir. Bu ürünlerin ithalatçısı herhangi bir izin veya belgeye ihtiyaç duymaz. Türkiye’nin ithalatının önemli bir kısmı serbest ithalattan oluşur. Tüketim malları, üretim malları ve hizmetler, açık mallar olarak bilinir.

Libere (Serbest) Ürünler Nelerdir?

Bir ülkenin ekonomisi için çok önemli olan ücretsiz ithalatın önemli bir parçasıdır. Libere ithalat, yerli üretimi destekleyerek, ekonomiyi canlandırarak ve tüketicilere daha fazla ürün ve hizmet sunarak bir ülkenin refah seviyesini artırır. 75/7606 sayılı İthalat Rejimi Kararı ve buna bağlı ikincil mevzuatta düzenlenmiştir.

  • Gıda ürünleri
  • Tekstil ürünleri
  • Elektronik ürünler
  • Makineler ve hizmet sektörleri

İthal Ürün Ne Demektir?

Bir ülkenin başka bir ülkeden ithal ettiği mal veya hizmet, ithalat ürünü olarak adlandırılır. İthal edilen mallar arasında tüketim malları, üretim malları veya hizmetler yer alabilir. İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak için kullanılan mallar tüketim malları olarak bilinir. Tüketim mallarına gıda, giyim, elektronik eşyalar ve ev eşyaları örnek olarak verilebilir.

Diğer ürünlerin üretiminde kullanılan mallar üretim malları olarak bilinir. Hammaddeler, yarı mamul ürünler ve makineler, üretim mallarının birkaç örneğini oluşturabilir. Bir kişinin veya kuruluşun başka bir kişiye veya kuruluşa sağladığı fayda, hizmet olarak bilinir.

Ulaşım, konaklama, eğitim ve sağlık hizmetleri buna örnektir. Türkiye’de ithal edilen malların sınıflandırılması, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) koduna göre yapılır.

Gümrük mevzuatı, bir ürünün sınıflandırılması için GTİP kodunu kullanır. Gümrük mevzuatı, ithal edilen malları düzenler. İthal edilen mallar için gümrük vergileri, izinler ve diğer düzenlemeler gümrük mevzuatında yer alır.

Herkes İthalatçı Olabilir Mi?

Türkiye’de vergi numarası olan herkesin ithal edebileceği bir şey var. Bir kişinin veya kuruluşun vergi mükellefi olduğunu gösteren bir numara, Türkiye Cumhuriyeti Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından verilir. Bununla birlikte, bazı mallar için ithalat lisansı veya diğer izinler gerekebilir. Ticaret Bakanlığı veya ilgili diğer kurumlar bu izinleri verir.

Örneğin, silah, patlayıcı madde ve uyuşturucu madde ithalatına lisans verilmesi gerekir. Ayrıca, bazı ürünler için CE belgesi veya menşe şahadetnamesi gibi belgeler gerekebilir. Türkiye’deki herkes ithal edebilir. Ancak bazı ürünler için gerekli izinler veya belgeler gereklidir.

İthalatçı Olmak İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?

  • Vergi numarası
  • İthal edilecek ürünün niteliğine göre gerekli izin veya belgeler

Ülkeler Neden İthalat Yapar?

Ülkeler, çeşitli ekonomik, sosyal ve stratejik nedenlerle ithalat yaparlar. İşte ülkelerin ithalat yapma sebeplerinin başlıcaları:

  • Üretim ihtiyaçlarını karşılamak: Bazı ülkeler kendi üretemediği veya ihtiyaç duyduğu malları ithal etmek zorundadır. Örneğin, Türkiye doğal gaz ve petrol gibi enerji kaynaklarını ithal etmelidir.
  • Daha fazla seçenek sunmak: İthalat, tüketicilere daha fazla ürün ve hizmet seçeneği sunarak refahlarını artırır. Örneğin, Türkiye’de üretilmeyen bazı mallar tüketicilere ithalat yoluyla sunuluyor.
  • Rekabeti artırmak: İthalat, yerli üreticileri rekabet etmeye zorlayarak kalite ve fiyatları yükseltir.
  • Teknoloji transferi sağlamak: Yeni teknolojiler ve üretim teknikleri ithal edilebilir.
  • Ekonomiyi canlandırmak: İthalat, yerli üretime olan talebin artmasına neden olur ve bu da ekonomiyi canlandırır.

Türkiye’de İthalata Neden Olan Başlıca Faktörler Nelerdir?

Türkiye’nin ithalat yapmasına neden olan başlıca faktörler ekonomik yapı, doğal kaynakların dağılımı, sanayi ihtiyaçları ve tüketici talepleri gibi çeşitli dinamiklerden kaynaklanmaktadır. İşte Türkiye’de ithalatı tetikleyen ana faktörler

  • Enerji ihtiyacı
  • Hammadde gereksinimleri
  • Yarı mamul ürün ihtiyacı
  • Tüketici talebi

Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Nedir?

Serbest dolaşıma giriş rejimi, Türkiye Gümrük Bölgesine gelen malların, ticaret politikalarının uygulanması, malların ithali için gerekli diğer işlemlerin tamamlanması ve kanunen ödenmesi gereken vergilerin tahsili ve diğer mali yükümlülüklerin yerine getirilmesi yoluyla serbest dolaşımda bulunan mal statüsünü kazanmasıdır.

Bu rejim, eşyaya uygulanan gümrük vergileri ve diğer mali yükümlülükler dahil olmak üzere eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi içinde serbestçe hareket etmesini sağlar. Türkiye’de ithalatın en yaygın yöntemi serbest dolaşıma giriştir. Bu rejim kapsamında Türkiye’ye ithal edilen her şey, serbest dolaşıma giriş rejimi hükümlerine tabidir.

Serbest Dolaşıma Giriş Sistemi Hangi Aşamalardan Oluşur?

Serbest Dolaşıma Giriş Sistemi, genellikle gümrükler tarafından yürütülen ve belirli bir ülkeye ithal edilen malların, o ülkenin ekonomik alanında serbestçe dolaşabilmesi için gerekli gümrük işlemlerini içerir. Bu sistem, ithalatçılar ve ihracatçılar için çeşitli aşamaları içeren bir süreçtir. İşte bu sürecin ana aşamaları:

  • Türkiye Gümrük Bölgesine eşyanın girişi: Eşya, deniz, hava, kara veya demiryolu yoluyla Türkiye Gümrük Bölgesine getirilebilir.
  • Eşyanın gümrük beyannamesinin tescili: Bir eşyanın serbest dolaşıma girebilmesi için bir gümrük beyannamesinin tescili gereklidir. Gümrük beyannamesi, ithalatçı, eşyanın cinsi, miktarı, menşei ve değeri hakkında bilgileri içerir.
  • Eşyanın Gümrük Kontrolü: Gümrük idareleri eşyanın serbest dolaşıma giriş koşullarına uygunluğunu belirlemek için gümrük kontrolü yapar.
  • Gümrük vergilerinin tahsili: Bir eşyanın gümrük beyannamesinin tescili sırasında gümrük vergileri ödenir.
  • Eşyanın serbest dolaşıma girişinin tamamlanması: Eşya, gümrük vergilerini ve diğer mali sorumlulukları ödedikten sonra serbest dolaşıma giriş rejimi hükümlerine göre serbest dolaşımda bulunan eşya statüsünü kazanır.

İthali Yasaklar ve Kısıtlamalara Tabi Eşya Nedir?

Türkiye’ye ithal edilmesi tamamen veya kısmen yasaklanmış veya belirli koşullara tabi tutulan ürünler, ithal yasakları ve kısıtlamalar olarak bilinir. Bu malların ithali, ilgili kurum ve kuruluşlardan izin veya onay gerektirebilir.

Türkiye’de İthali Yasak Olan Ve Kısıtlanan Mallar Hangi Kategorilere Girebilir?

  • Ulusal güvenlik ve kamu düzeni için tehlikeli eşyalar: Silah, patlayıcı madde, uyuşturucu madde veya terörizme ait eşyalar, ulusal güvenlik ve kamu düzeni için tehlikeli eşyalar olarak kabul edilir ve ithal edilmesi yasaktır.
  • Yerli üretimi korumak için kısıtlanan eşyalar: Tekstil, otomobil ve makine gibi bazı ürünlerin ithalatına kısıtlamalar getirilebilir, bu da yerli üretimi destekler. Bu mallar ithalat lisansı veya diğer izinler gerektirebilir.
  • Çevre ve sağlık için zararlı eşyalar: Bazı kimyasallar, pestisitler, radyoaktif maddeler gibi maddelerin ithali kısıtlanabilir veya yasaklanabilir ve çevre ve insan sağlığına zararlıdır.
  • Diğer nedenlerle yasaklanan veya kısıtlanan eşyalar: Tarihi eserler, kültürel miras veya dini veya etnik nedenlerle ithalat kısıtlanabilir veya yasaklanabilir.

Kullanılmış Mal İthal Edilebilir mi?

Evet, kullanılmış ürünler Türkiye’ye ithal edilebilir. Bununla birlikte, bazı malların ithalatı yasaktır veya belirli şartlara tabi tutulabilir.

Türkiye’ye ithal edilebilecek kullanılmış mallar aşağıdaki kategorilerden birine girebilir:

  • Elektronik Eşyalar: Beyaz eşyalar, cep telefonları ve bilgisayarlar gibi elektronik eşyalar kullanılmış olarak ülkeye ithal edilebilir.
  • Mobilya: Yatak odası, yemek odası ve koltuk takımları gibi kullanılmış mobilyalar ithal edilebilir.
  • Giyim eşyası: Giysi, ayakkabı ve aksesuarlar gibi giysiler kullanılmış olarak ithal edilebilir.
  • Diğer mallar: Kitaplar, oyuncaklar ve ev aletleri gibi diğer mallar eski olarak ithal edilebilir.

İthali İzne Tabi Eşya Nedir?

Türkiye’ye ithal edilmesi için ilgili kurum ve kuruluşlardan izin alınması gereken eşyalar, ithali izne tabidir. Bu malların ithali belirli koşullar altında gerçekleşebilir.

Türkiye’de ithali izne tabi olan eşyalar aşağıdaki kategorilere girer:

  • Ulusal güvenlik ve kamu düzeni için tehlikeli eşyalar: Silah, patlayıcı madde, uyuşturucu madde ve terörizme ait eşyalar, ulusal güvenlik ve kamu düzeni için tehlikeli eşyalar olarak kabul edilir ve ithal edilmesi için izin gerekir.
  • Yerli üretimi korumak için izin gerektiren eşyalar: Tekstil, otomotiv, makine gibi bazı ürünler, yerli üretimi korumak için ithalatına izin verilmesi gerekebilir. Bu mallara ithalat lisansı veya diğer izinler verilebilir.
  • Çevre ve sağlık için zararlı maddeler: Bazı kimyasallar, pestisitler ve radyoaktif maddeler gibi maddeler çevre ve insan sağlığı için tehlikelidir ve ithal edilmesi için izin gerekebilir.
  • Ayrıca izin gerektiren eşyalar: Tarihi eserler, kültürel miras veya dini veya etnik nedenlerle ithal edilmesi gerekebilir. İlgili mevzuatlar, Türkiye’de ithali izne tabi eşyaların listesini içerir. Zaman zaman bu listeler değiştirilebilir.

İthalat Vergileri Nedir? İthalat Vergileri Nasıl hesaplanır?

İthalat vergileri, bir ülkenin sınırları içerisine başka bir ülkeden getirilen mallar üzerine uygulanan mali yüklerdir. Bu vergiler, genellikle gümrük vergisi olarak adlandırılır ve malların ülkeye girişinde tahsil edilir. İthalat vergilerinin temel amacı, yerli üreticileri yabancı rekabetten korumak, dış ticaret dengesini yönetmek ve devlet gelirlerine katkıda bulunmaktır. Aynı zamanda, çevresel koruma, sağlık ve güvenlik gibi kamu yararına yönelik politikaların desteklenmesinde de önemli bir rol oynar.

İthalat Vergileri, Nasıl Hesaplanır?

İthalat vergilerinin hesaplanması, çeşitli faktörlere bağlıdır ve her ülke, kendi gümrük mevzuatına göre bu vergileri belirler. İşte ithalat vergilerinin hesaplanmasında kullanılan genel adımlar:

  • Malların Sınıflandırılması
  • CIF Değeri (Maliyet, Sigorta, Navlun)
  • Vergi Oranlarının  Uygulanması
  • Ek vergiler ve Harçlar
  • Toplam Vergi Yükü

İthalatta Korunma Önlemleri (Ticaret Politikası Savunma Araçları-tpsa)

İthalatta korunma önlemleri, ithal edilen malların miktarını veya fiyatını kısıtlayan veya artırarak yerel üretimi destekler. Bu eylemler Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurallarına uygun olarak yürütülür.

İthalat koruma politikaları aşağıdaki gruplara girer:

Anti-Damping Önlemleri

Bir ülkede satılan fiyatından daha ucuz bir fiyata başka bir ülkeden mal getirilmesidir. Damping önlemleri, ithal malların yerli üreticilere zarar vermesini engeller.

Telafi Edici Vergiler (Countervailing Duties)

Telafi edici vergiler, yabancı hükümetler tarafından desteklenen ürünlere uygulanan ithalat vergileridir. Bu destekler, sübvansiyonlar veya hibeler şeklinde olabilir ve yerli pazarda haksız rekabet yaratır. Telafi edici vergiler, bu haksız avantajı dengelemek ve yerli üreticilerin rekabet edebilirliğini korumak amacıyla konur.

Korunma Önlemleri (Safeguard Measures)

Bu tür önlemler, yerli üretimi teşvik etmek için ithal edilen malların miktarını veya fiyatını kısıtlamaktır. Sübvansiyon ve damping gibi koruma önlemleri içerir.

İthalatı Korumak İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

İthalatı korumak ve yerel endüstrileri desteklemek, bir ülkenin ekonomik istikrarını ve rekabet gücünü artırma açısından kritik öneme sahiptir. Bu süreçte dikkate alınması gereken çeşitli stratejiler ve önlemler bulunmaktadır. İşte ithalatı korumak için dikkat edilmesi gereken başlıca noktalar:

  • Gümrük Vergileri: İthal edilen malların değerine göre vergiler uygulanır. Yerli ürünlerin rekabet gücünü artırmak için gümrük vergileri ithal ürünlerin maliyetlerini yükseltebilir.
  • Kotalar: Kotalar, ithal edilen eşyanın miktarını sınırlar. Kotalar, ithal ürünlerin miktarını azaltarak yerli üretimi destekler.
  • Gözetim: Gözetim, ithal edilen bir malın fiyatının belirli bir seviyenin altına düşmesini önler. Gümrük vergileri, ithal edilen malların fiyatının belirli bir seviyenin altına düştüğünde uygulanır.

Türkiye’de Ticaret Bakanlığı ithalata karşı koruma sağlar. Ticaret Bakanlığı, ithalatta korunma önlemlerine ilişkin başvuruları inceledikten sonra gerekli önlemleri alır. Uluslararası ticaretin serbest dolaşımını engellemek için bu önlemlerin titizlikle uygulanması gerekir.


Merve Başpınar
Merve Başpınar

Transmetro Gümrük Müşavirliği Kurumsal İletişim Direktörü